BB-ML
Op deze pagina hebben we het over de “Pas de deux”. Een pas de deux is een dans voor twee personen. Je zegt ook wel “een choreografie” voor twee personen. Het is vaak een bijzonder dansmoment waarin twee hele goede dansers samen schitteren op het podium. De dansers moeten heel goed samenwerken. De pas de deux komt uit het ballet, maar komt ook voor in moderne dans.
De dans beeldde vaak de liefde en een romantische scène uit tussen de partners en in die tijd ging men er vanuit dat dat tussen een man en een vrouw was. De man was dan de sterke persoon, die de vrouw optilde, ronddraaide, hielp enz. Dat was de rolverhouding die men in die tijd normaal vond.
Kijk maar eens naar onderstaande balletten. De onderstaande scènes zijn best lang. Sommige mensen moeten een beetje wennen aan ballet. Je hoeft niet perse het hele stuk af te kijken. Blijf kijken zolang als het je boeit.
Aan het begin van de 18e eeuw gingen mensen vaak naar de opera. Men liet dan zo’n dans zien, voordat de opera begon. In die tijd dansten de dansers vaak dezelfde passen.
In de 19e eeuw, de periode van de Romantiek, was het de taak van de mannelijke dansen om de ballerina te ondersteunen. Die maakte allerlei bijzondere passen, zoals pirouettes (rondje draaien), arabesques, attitudes en lifts. Ze noemden de balletdansers ook wel eens spottend “het derde been van de danseres.”
Pas laat in de 19e eeuw werd de Pas de deux een heel uitgebreide dansvorm. De hele pas de deux bestond uit
– een entree, waarin de dansers zich presenteerden
– een adagio, een langzaam stuk voor de dame
– een variatie voor de man
– een variatie voor de vrouw en
– een coda. Dat was het eindstuk, waarin het verhaal werd afgerond.
Vaak bedachten ze lange, trage, sierlijke bewegingen voor de ballerina.
Vanaf deze tijd worden er ook andere emoties uitgebeeld in een pas de deux, bijvoorbeeld ruzie, of een conflict. Dat zie je in de dans van de vuurvogel.
Die balletten blijven natuurlijk prachtig, net als de muziek! Maar het is wel fijn dat er in nieuwe balletten ook aandacht is voor het leven zoals het in onze tijd is. Mannen en vrouwen worden gelijkwaardiger, dus ook in de dans.
Mannen dansten in die oude balletten bijvoorbeeld nooit op spitzen (schoenen met harde punten, waardoor mensen op hun tenen kunnen dansen). Het waren de vrouwen die schitterden, terwijl ze op hun tenen dansten. Het gebeurt nog steeds niet veel, maar nu gaan choreografen en dansers daar wel mee experimenteren. Soms laten ze vrouwen juist niet op spitzen dansen, omdat het best heel belastend is voor de enkels. Veel dansers werken keihard om dit soort dingen normaal te maken. Dat noem je emancipatie.
Ballerina’s hoeven niet steeds popperige, tere vrouwtjes te zijn, in de nieuwe balletten. Ook vrouwen die er sterk uitzien, kunnen dansers worden.
Mannen hoeven toch niet altijd de sterke figuren te zijn die de vrouwen beschermen, ronddraaien en optillen? Dat laatste heet “liften”. In het echte leven zijn er heel veel sterke, zelfstandige vrouwen.
Een jonge choreograaf als Daniel Robert Silva maakt prachtige eigentijdse dansen. De bewegingen zijn gelijkwaardiger en mannen hebben ook hun “mooie” momenten. Kijk naar het voorbeeld onder de link.
Tegenwoordig zie je steeds vaker een pas de deux voor twee vrouwen, of twee mannen bijvoorbeeld. Kijk onder de link en zie hoe twee mannen een prachtige pas de deux dansen in een wedstrijd.
Ook mensen die zichzelf niet presenteren als typisch mannelijk of vrouwelijk werken keihard om ervoor te zorgen dat het ballet ook een wereld wordt waarin we kijken naar alle mensen die willen dansen, oftewel: inclusiviteit.