Coppélia

BB-BBS-ML

Dit is een grappig sprookjesballet op muziek van Léo Delibes. (1836-1891). Léo was de zoon van een postbode en de dochter van een soort operazanger. Hij kreeg een goede opleiding aan het conservatorium. Een conservatorium is een vakopleiding voor musici. Délibes werd heel erg beroemd door deze muziek voor het ballet Coppélia.

Het verhaal gaat over klokken en een pop die tot leven komt. De muziek is dus programmamuziek: muziek met een verhaaltje. Hier hoor je de urendans. (Er zijn trouwens meer componisten die een urendans hebben gecomponeerd.) De balletdanseressen dragen verschillende kleuren tutu’s. Een tutu is zo’n mooi dansrokje. Die hebben verschillende kleuren, omdat ze de verschillende tijden van de dag, ochtend, middag, avond en nacht voorstellen. De “uren” dansen voorbij.

Wals van de uren, uit Coppélia

Deze klassieke muziek komt uit de periode van de Romantiek , de 19e eeuw.

Het libretto is geschreven naar het verhaal van “De zandman” van de Duitse schrijver Ernst Hoffmann. Een libretto is een boekje met de tekst en regieaanwijzingen van een opera, operette, ballet of musical.

Er zijn verschillende choreografieën op gemaakt. Op muziek kan je op verschillende manieren bewegen. Een choreograaf bedenkt hoe hij dat wil. Een choreografie is dan de beschrijving van de volgorde en combinaties van passen, waaruit een dans is opgebouwd.

Hier zie je een versie van het ballet die gedanst wordt door een beroemd balletgezelschap, Het Bolshoi gezelschap, uit Rusland.

De dans is een wals. Dat is een dans waarbij je steeds telt: 1,2,3- 1,2,3-,1,2,3- 1,2,3… Kan je dat meetellen?

Coppélia is een grappig ballet in twee bedrijven. (In 2 gedeeltes, met meerdere scènes.)

In een dorpje is de speelgoedwinkel van dokter Coppélius. Hij maakt levensgrote poppen en klokwerken. De mensen uit het dorp denken dat hij een soort tovenaar is.

Swanilda komt voorbij. Ze ziet een meisje zitten in de werkplaats van dr. Coppélius. Het meisje negeert haar. Dan verschijnt de verloofde van Swanilda. Hij heet Franz. Die groet het geheimzinnigemeisje ook. Het ergert Swanilda dat het meisje haar niet, maar Franz wel groet met een buiging.

Franz wordt een beetje verliefd op het meisje. Swanilda wordt boos op hem.

De burgemeester komt voorbij. Hij is super blij, want de stad kreeg een grote klok van een beroemd persoon. Daarom zal er morgen een groot feest zijn. De burgemeester raadt alle jonge mensen aan om dan meteen te trouwen. Hij vraagt of Swanilda en Franz van plan zijn te trouwen. Swanilda zegt dat Frans niet meer van haar houdt.

Later op die dag gaat de speelgoedmaker weg. Een troep jongeren pest hem. Hij laat per ongeluk zijn sleutel vallen. Swanilda, die samen met vriendinnen is, vindt de sleutel. De vriendin en zij sluipen naar binnen.

Dan begint het 2e bedrijf.

De meisjes vinden de werkplaats eng. Allerlei balletgezelschappen hebben zelf verzonnen welk speelgoed ze op de muziek willen laten zien. De meisjes zetten alle mechanische poppen in werking. Dan ziet Swanilda dat Coppélia alleen maar een pop is, die gemaakt is door dr. Coppélius.

Als de speelgoedmaker terugkomt, jaagt hij de meisjes weg. Alleen Swanilda verbergt zich en blijft. Ze ziet dat Franz naar binnen klimt. De speelgoedmaker voert Franz dronken.

De poppenmaker heeft gelezen dat er een magische manier is om een levende geest over te brengen naar zijn favoriete pop, Coppélia.

Hij denkt dat het gelukt is, maar eigenlijk is het Swanilda die de kleren van de pop heeft aangedaan. Swanilda lacht Coppélius uit en plaagt hem.

Om haar de mond te snoeren, geeft de man haar een waaier en een sjaal. Ze danst een Spaanse dans en een Schotse dans.

Toch is Swanilda nog boos. Ze scheurt pagina’s uit het spreukenboek en bedreigt Coppélius met een zwaard. Die is verdrietig dat zijn favoriete pop zich tegen hem heeft gekeerd. De hele werkplaats wordt een troep.

Dan schudt Swanilde Franz wakker en ze omhelst hem.

Het wordt de poppenmaker dan duidelijk dat hij is gefopt. Hij is eenzaam, terwijl Franz en Swanilda weer verliefd zijn.

Swanilde en Franz gaan trouwen op de feestdag. Swanilda biedt Coppélius haar bruidschat aan, omdat ze zoveel verwoest heeft in zijn werkplaats, maar dat hoeft niet, want de beroemdheid die de klok cadeau deed, stopt een zak geld in de handen van de speelgoedmaker.

Swanilde kan haar bruidsschat houden. Eind goed, al goed.

Wat vind je van de muziek?

Wat vind je van het verhaal?

Wat vind je van het ballet?

Wat vind je van de kostuums?

Er zijn heel veel balletten gemaakt over poppen die tot leven komen. Denk maar aan de Notenkrakersuite van Tchaikovsky en aan het ballet de Poppenfee, van Bayer.

Vergelijk het ballet van Coppélia eens met:

Het ballet de Poppenfee, van Bayer

Poppen

OB-MB-BB

Acteren is doen alsof. Mensen kunnen op veel manieren acteren. Spelen met poppen is er daar één van.

Meester Evan is een grote fan van twee poppen die jullie allemaal kennen uit Sesamstraat: Bert en Ernie.

Er zijn twee Nederlandse stemacteurs die voor de stemmen zorgen:

De stemmen van Bert en Ernie

Een poppenspeler is eigenlijk een acteur, die als beroep een pop bespeelt. Soms beweegt de ene persoon het lijf en de handen van de pop en een ander doet de stem. Vaak doet de acteur dat allebei.

Soms zit de acteur zelfs in de pop. Denk maar aan Pino, of aan de Teletubbies. Dan zitten er mensen in een pak, die stemmetjes doen.

Heel veel poppenspelers werken in een poppentheater en sommige van hen werken op straat.

Soms bespeelt de poppenspeler de pop met de handen. Die poppen heten handpoppen Een voorbeeld van handpoppen zijn de poppen van de poppenkast. De bekendste zijn Jan Klaassen en Katrijn.

Soms is het letterlijk een handpop, zoals bij Lejo

Maar er zijn ook marionetten. Dat zijn poppen die met behulp van touwtjes of stokjes bespeeld worden.

Hiernaast zie je een pop die met touwtjes wordt bewogen.

Een ander voorbeeld zijn de Wajangpoppen, die in Indonesië gebruikt worden. Ze bewegen door middel van stokjes. Het woord Wayang betekent in het Javaans schim, of schaduw.

Buiksprekers zijn ook poppenspelers. Ze kunnen de woorden zo zeggen, dat mensen hun lippen niet zien bewegen. Dat is erg knap. Hier zie je een meisje dat buikspreker is. Ze kan zelfs zingen zonder haar lippen te bewegen.

Je hoeft geen dure pop te kopen om poppenspeler te worden. Je kunt ook gewoon een sok aan je hand doen. Het is leuk als je er oogjes opnaait, van vilt, of kraaltjes… maar het is niet per se nodig. Als je een sok aan je hand doet en een mond maakt, heb je eigenlijk al een hoofd met een mond. Als je dan tegen je kleine zusje of broertje praat, gaat die ook meestal terugpraten. De sok is gaan “leven.”

Zelfs als je niet goed kan buikspreken, maar je lippen beweegt, is dit leuk. Je kan dan experimenteren met verschillende stemmetjes. We zeggen steeds dezelfde zin, maar met een andere stem.

De zin is: “Ben je nou helemaal betoeterd!”

Zeg hem eens zoals je vader het zou doen.

Zeg de zin zoals de koningin het zou doen.

Zeg het eens zoals je kleine zusje het zou doen.

Zeg het eens zoals een politieagent het zou doen.

Zeg hem eens zoals Ernie het zou doen.

Zeg hem eens zoals Bert het zou doen.

Zeg de zin eens in jabbertalk.

Wie kan er nog meer personages met een speciale stem verzinnen?

Pak een sok en doe hem aan je hand. Dat is jouw personage. Beantwoord de volgende vragen op een blad:

Hoe heet je pop?

Hoe oud is je pop?

Waar woont je pop?

Waar is je pop het liefste mee bezig?

Wat is het grootste talent van jouw pop?

Wat voelt jouw pop? Welke emotie heeft hij/zij?

Wat vind je pop het lekkerste eten? En wat vindt je pop juist vies?

Wat vind jouw pop van naar school toe gaan?

Waar wil je pop iets over vertellen?

Is jouw pop dan de baas in het gesprek, of juist niet?

Welke stem heeft jouw pop?

Verzin samen met een vriend of een vriendin een gesprek tussen jullie poppen. Laat het personage van jouw pop (alles wat je hebt opgeschreven) goed uitkomen!