Toetsinstrumenten zijn muziekinstrumenten waar geluid uitkomt, als je op een toets drukt. Op een toetsenbord van een piano, orgel, melodica of keyboard, zie je toetsen. Dat zijn die witte en zwarte indruk-dingen. Alle toetsen samen noem je het toetsenbord. Een ander woord hiervoor is klavier.

• Soms noemen mensen die witte en zwarte dingen de noten. Maar dat is niet het goede woord. Dit zijn toetsen.
• Noten zijn bolletjes die op notenbalken staan. Ze vertellen welke toon er moet klinken.
• Je hebt ook tonen. Tonen zijn klanken, die klinken. Tonen zijn trouwens niet zomaar klanken… tonen zijn klanken op een speciale toonhoogte.

Iedere toets heeft een naam. We gebruiken de namen van letters daarvoor. Zelf hebben wij iedere naam een eigen kleur gegeven. We gebruiken daarvoor de kleuren van de boomwhackers.

Mocht je die namen en kleuren niet weten, klik dan hier.

We zullen wat voorbeelden van toetsinstrumenten geven:

Toch wordt het geluid bij deze drie instrumenten niet op dezelfde manier gemaakt.

• Bij de melodica moet je lucht blazen.
• Een keyboard wordt elektronisch aangestuurd.
• Toch zijn het allemaal toetsinstrumenten. In het onderstaande filmpje laat ik ze zien.

Voor wie het leuk vindt: een onderzoek

Als jullie op school ook een toetsinstrument hebben, kunnen jullie de toetsen tellen.

• Hoeveel witte toetsen heeft jouw instrument?
• Hoeveel zwarte toetsen heeft jouw instrument?
• Hoeveel toetsen heeft jouw instrument in het totaal? Schrijf het aantal in cijfers op.

Iets meer over de piano

Bij de piano slaat een hamer tegen een snaar. Piano is eigenlijk maar de helft van de naam van het instrument. Een piano heet eigenlijk een piano-forte. Dat woord bestaat uit twee Italiaanse woorden: piano… dat betekent zacht en forte, dat betekent sterk.

Wist je trouwens dat we iets in de muziek niet hard noemen, maar sterk? Dus in de muziek is het tegenovergestelde van zacht, sterk… Het is gewoon een ander woord voor hard, maar het is nu eenmaal zo afgesproken. Een piano heet in het Nederlands dus een zacht-sterk. Dat lijkt een gekke naam, maar de piano was het eerste toetseninstrument waarop mensen zachter en sterker konden spelen.

Dynamiek

Het verschil tussen zacht en sterk noem je de dynamiek van muziek. Hier vind je een oefening met dynamiek