Kriebelbeestje

OB-MB-OSO

Wies is er bang voor kriebelbeestjes? Dat is toch helemaal niet nodig. Jij bent veel groter dan zij zijn. Die beestjes zijn trouwens heel belangrijk voor de natuur. Soms ruimen ze rommel op. Soms helpen ze om plantjes te bestuiven. Soms geven ze ons iets, bijvoorbeeld honing.

De ingezongen versie van het liedje
Dit is de karaoke versie van het liedje

Kriebelbeestje in het groen…
Niet zo bang, echt ik zal je niks doen.
Want ik weet.
(echo)
Hoe je heet.
(echo)
Je bent een ……

Ken jij deze kriebelbeestjes?

Het rupsje/ De vlinder

OB-MB-ML

Luister naar een gedichtje en leer iets over gedichten, luister naar muziek uit de Romantiek van Edvard Grieg, acteer en kijk naar een natuurfilmpje. Eerst hoor je een gedichtje van juf Ellis dat gaat over een rupsje dat opeens verandert in een vlinder. Hij verbaast zich daar erg over.

Dit gedichtje is een “metafoor”. Dat betekent dat je iets vergelijkt met iets anders. In dit geval vergelijkt de dichter een rupsje met een mens. Die kan ook denken dat hij maar lelijk en niks is.. maar dan groeit hij/zij. en dan denkt hij/zij opeens: “Hee, ik ben eigenlijk heel erg veranderd… ik ben toch wel mooi!” Je moet altijd met zelfrespect naar jezelf kijken. Elk mens is mooi.

Er kroop een rupsje in het gras.
Hij vond dat hij héél lelijk was.
En daarom zei hij zacht: “Pardon,
ik kruip maar gauw in mijn cocon.”

Daar zat hij met een groen gezicht
te wachten op een sprankje licht.
En toen, opeens, zonder geluid,
kwam hij er als een vlinder uit.

“Ik wist niet dat ik vleugels had!”
dacht hij, verbaasd
en streek ze glad

“Dus rups zijn, was pas het begin.”
zei hij
en vloog de zomer (lente) in.

Dieren: vlinders

In de zomer zie je vaak mooie vlinders fladderen. Je denkt er dan niet altijd aan dat zo’n prachtige vlinder eerst een rupsje was. Wat kan jij over rupsjes en vlinders vertellen?

Rijm

  • In dit filmpje hoor je een versje, of … met een mooi woord “een gedicht.”
  • Ken je nog meer gedichtjes? Wat is eigenlijk een versje?
  • Eigenlijk is een versje een soort liedje zonder melodie.
  • Heel vaak rijmen woorden op elkaar. Wat is dat, rijmen?
  • Rijmt “lucht” op “zucht”? En rijmt “tak” op “dak”? En “tuin” op “huis”? En “kijk” op “lijf”?

Sommige woorden rijmen alleen aan de binnenkant, zoals “rijm” op “lijf”… er is een ij aan de binnenkant. Maar er zijn ook woorden die van binnen en aan het einde rijmen. “Rijm” rijmt helemaal op “slijm”. “Dak” rijmt helemaal op “Tak”. Soms hebben versjes coupletjes. Dat zijn een paar regeltjes die bij elkaar horen.

De vorm van een gedichtje

Koekjes bakken doe je met een vormpje. Gedichtjes hebben ook een vorm.

Ze hebben vaak een paar coupletjes. Dat zijn regeltjes die bij elkaar horen. In versjes horen er heel vaak 4 regeltjes bij elkaar.

Sonnet

Maar in dit versje zijn er eerst twee coupletjes van 4 regels en dan twee coupletjes van 3 regels. Dat heet met een mooi woord “een sonnet.”

Kunnen jullie met elkaar ook een versje maken? Het hoeft niet perse een sonnet te zijn, hoor. Een gedichtje met een coupletje van vier regeltjes is ook prima!

Acteren (teacher in role)

  • Beeld eens uit hoe het rupsje door het gras kruipt.
  • Hij eet een lekker blaadje.
  • Er komt een lieveheersbeestje aan. Het rupsje kijkt ernaar en denkt: “Die ziet er veel mooier uit dan ik.”
  • Het rupsje voelt zich heel lelijk.
  • Hij kruipt in elkaar van dat nare gevoel. Hij wordt heel klein.
  • Er komen allemaal draadjes om hem heen. Hij hangt in een cocon te wiebelen. Daar is het héél stil.
  • Plotseling scheurt de cocon een beetje en ziet hij weer wat licht.
  • Hij friemelt zich uit de cocon. Plotseling kriebelt er iets op zijn rug.
  • Hij kijkt eens goed. Wat is dat nou? Zijn dat nou zijn vleugeltjes? Hij had toch helemaal geen vleugeltjes?
  • Hij fladdert er eens mee… en plotseling merkt hij dat hij kan vliegen.
  • Het vlindertje vliegt en vliegt. Hij vliegt zelfs over het water.
  • Daar ziet hij zichzelf…
  • nou vindt hij zichzelf héél erg mooi. Wie had dat nou kunnen denken?

Beestjes van Mr. Luca

OB-MB-ML

Jazzmuziek over kriebelbeestjes waarop je vrij kan bewegen. Je leert hier ook improviseren met jabbertalk.

Mr. Luca maakt, samen met een aantal andere vaders, jazzliedjes voor kinderen. “Jazz” betekent “muziek met héél veel energie!” Als jij in de groep zit te wiebelen, zou juf of meester ook kunnen zeggen: “Zit niet zo te jazzen!” Als je naar het filmpje kijkt en luistert, hoor je dan die energie? En heb je ook zin om zelf op die muziek te bewegen?

Op deze muziek van Mr. Luca kan iedereen even lekker bewegen. Luister er eerst maar even naar.

Beestjes van Mr. Luca

Heb je al meegedanst? Laten we dat nog eens doen. Dan doen we eerst allemaal alsof er een kriebelbeestje op onze voeten loopt.

Dan dansen we er nog een keer op, maar nu doen we alsof we zelf kriebelende, kruipende beestjes zijn!

In het liedje hoor je de meneer gekke woordjes zeggen. Die betekenen niets. Dat heet “scatten.” Kunnen jullie ook scatten? Jullie kunnen zelf ook een scatliedje zingen:

Scatten en jabberen

Scatten lijkt wel een beetje op jabberen. Weet je niet wat jabberpraat is? Jibber jabber is een neptaal. Je speelt toneel en doet alsof je in een gekke taal spreekt. De woorden verzin je zelf.

Luister hier maar eens naar:

De Zweedse chef jabbert er op los. Uit de Muppetshow.

Kan jij dat ook? Misschien doet je juf of meester het wel voor. Misschien stelt ze je wel een jabbervraag. Wie durft er een jabberantwoord te geven?

Misschien kunnen middenbouwers die dit al eens gedaan hebben daarna samen in een groepje van 4 zelf een toneelstukje verzinnen. Daarin moeten ze in jabbertalk spreken.

1 iemand is de chef. 1 iemand is het hulpje van de chef. 1 iemand is de ober. 1 iemand is een klant die in het restaurant komt eten. Niemand spreekt normaal, iedereen jabbert.

Speel het verhaaltje daarna voor de rest van de groep. Zorg dat je verhaaltje een begin en een eind heeft. Ga niet met je billen naar het publiek staan en jabber luid en duidelijk.

Over jazz

Jazz is een muziekstijl die begonnen is met gewoon lekker zelf verzinnen. Dat noem je improviseren. Sommige mensen vinden dat jazz grotemensenmuziek is. Mr. Luca vindt dat kinderen niet alleen maar naar kindermuziek hoeven te luisteren. Vinden jullie dat ook? Luisteren jullie wel eens naar “grote mensen muziek?” Welke muziek is dat dan?

De muziek is beïnvloed door de ritmes uit West Afrika. De jazz is ontstaan in New Orleans, doordat Ragtime, Blues, Folk, Negro spirituals en Franse marsmuziek samensmolten. In het begin vonden ze deze muziek niet netjes.

Later, vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw, werd jazz heel populair, maar in de jaren vijftig werden er weer minder jazzplaten verkocht. Dat kwam omdat de jazz “aparter” begon te klinken, door het geëxperimenteer.

Bovendien werden de mensen toen enthousiaster van rock”n’roll dansmuziek.

Maar jazz is niet verdwenen en ook vandaag de dag is er nog jazz.

Spinnen

MB-BB

Een spin is een kriebelbeestje. Ben jij bang voor kleine beestjes? Of vind je het juist prima dat ze er zijn? Hier vind je een doorgecomponeerd liedje over spinnen. Eventueel te combineren met twee beweegopdrachten.

De ingezongen versie …
De karaoke versie

Spinnen, spinnen, weven hun web.
In oktober gebruiken de spinnen de struiken
en weven en leven in webben gevangen.
Ragfijn, ragfijn.
Een druppel dauw valt zacht in hun web
en ik zou zo graag een druppeltje dauw
in een web van een spin in oktober zijn……

Wat is doorgecomponeerd ?

Dit is een doorgecomponeerd lied. Dat wil zeggen dat er geen indeling is in coupletten en refreinen. Het is één lang lied, dat achter elkaar doorgaat.

Over spinnen

Dit liedje gaat over spinnen. Spinnen zijn er in soorten en maten.

In Nederland zijn er geen giftige spinnen. Misschien vinden sommige mensen dat ze er eng uitzien, maar ze doen ons niets. Ze hebben meer reden om bang voor ons te zijn, dan wij om bang voor hen te zijn. Ze zijn bovendien erg nuttig in de natuur. Ze ruimen veel andere insecten op.

Spinnen weven webben. Daar laten ze, heel stiekem, andere insecten over struikelen en ze vangen er ook insecten in.

Wie weet hoe een spin een web kan weven tussen twee takken? Dat is nog eens een leuke onderzoeksvraag!

En hoe zien spinnenbaby’tjes eruit?

Misschien is het leuk om eens wat meer onderzoek te doen naar spinnen. We kunnen er natuurlijk ook een mooi herfstlied over zingen, zoals het lied hierboven.

Bewegen; in de knoop, uit de knoop (je hebt vrije ruimte nodig… dit kan bijvoorbeeld buiten gebeuren, om nog even van het mooie weer te genieten.)

Een goede oefening om leerlingen wat vrijer met elkaar te maken. Handig aan het begin van een schooljaar bijvoorbeeld. Alle leerlingen staan in een kring en houden elkaars handen vast. Eén persoon maakt de kring open en pakt de hand van één leerling. Daarna gaat hij de lange slinger “in de knoop” brengen. Hij weeft als het ware een web van de kinderen. Dan zorgt hij dat de twee uiteindes van de knoop elkaars handen weer vastpakken. De groep heeft de opdracht om door samenwerken weer één lange slinger te worden. Tussendoor mogen de handen natuurlijk niet losgemaakt worden.

Bewegen; touwtje springen met een liedje

Bij het buitenspelen, of het gymmen kan je een beetje spin spelen. Je neemt een lang touw; het liefst een echt springtouw. Twee kinderen draaien aan het touw, ieder aan een kant. De andere kinderen proberen “in te springen.” De groep zegt:

In, spin, de bocht gaat in. Uit spuit, de bocht gaat uit.

Dan moet het kind weer uit “het web” springen. Dan zeg je het versje weer op en bij “In spin, de bocht gaat in” springt het volgende kind in. En zo ga je maar door.

Spinnenwebben

OB-MB-BB-OBS-BBS

Een lied en een dans over de webben die spinnen weven. Spinnen zijn wel kriebelbeestjes, maar het zijn geen insecten.

Ingezongen versie
De karaoke versie

Spinnen weven witte webben. Wat is dat een mooi gezicht!
Druppels dauw met kleine glinsters. Het is net een herfstgedicht.
Pak je een takje en kun je hem buigen, vang je een web en dan heb je een droom.
Weeft de spin een wollen truitje voor de arme, kale boom.

Spinnenwebben

Vind jij spinnenwebben ook zo mooi? Vooral als er dauwdruppeltjes aan hangen… of kleine regendruppeltjes…  Wie van jullie is er bang voor spinnen? Zijn er in Nederland ook giftige spinnen? En… hoe maken spinnen die webben eigenlijk? Misschien kunnen jullie je eens verdiepen in spinnen. In de herfst zijn er genoeg te zien!

Hier staat een link naar Pinterest, waar je heel ideeën vindt voor kastanjewebben

Op de muziek van het liedje kan ook gedanst worden:

Het gaat dan om een heel rustige, simpele, bijna meditatieve,  kringdans.

  • De groep staat hand in hand in een kring.
  • Spinnen weven witte webben: de kinderen lopen naar het middelpunt van de kring. De armen gaan naar voren de lucht in.
  • Wat is dat een mooi gezicht!: de kinderen lopen terug naar de grote kringvorm. Dus de kring gaat uit elkaar. Armen gaan ook terug.
  • Druppels dauw met kleine glinsters: de kring danst rechtsom.
  • Het is net een herfstgedicht: de kring danst linksom.
  • Pak je een takje en kun je hem buigen: kinderen lopen weer naar het middelpunt van de kring. Armen gaan naar achteren de lucht in.
  • Vang je een web en dan heb je een droom: de kinderen lopen terug naar de grote kringvorm. de armen gaan terug.
  • Weeft de spin een wollen truitje: de kring danst rechtsom.
  • Voor de arme kale boom?: de kring danst linksom.

Bijtje

OB-MB-SO

Een bij is een kriebelbeestje. Dit liedje gaat over een bijtje in de zomer.

Ingezongen versie van het liedje
De karaoke versie van het liedje
Het was in deze zomer op een hele warme dag.
Ik dronk een glaasje prik, toen ik opeens 2 bijtjes zag.    2 x 
  
Zoem, zoem, zoemie, zoem zoem.
Ik heb zo’n zin in cola, dat is lekkerder dan bloem.
Nou, dat vind ik. Maar wat vind jij?
Hou jij van prik? Dat vroeg die bij.
 
Ik hou wel veel van cola en van bijen ook, zei ik.
Jouw honing vind ik lekker, maar ik hou niet van jouw prik.  2 x 
  
Zoem, zoem, zoemie, zoem zoem.
Ik heb zo’n zin in cola, dat is lekkerder dan bloem.
Nou, dat vind ik. Maar wat vind jij?
Hou jij van prik? Dat vroeg die bij.

Mug

OB-MB-BB -SO

Een mug is een kriebelbeestje. Wat vind jij van muggen? In de zomer kunnen ze je flink plagen!Soms zit je onder de muggenbulten. Toch hebben we een lied voor hen gemaakt.

De ingezongen versie
Een karaoke versie voor de onderbouw, waar juf Ellis de coupletjes zingt en de groep de refreinen kan zingen
De karaoke versie

Er zit een mug in deze kamer. Dat vind ik dus niet zo leuk.

Muggen houden veel van zoemen. Als ze prikken heb je jeuk.

Ik probeer het niet te horen, maar dat lukt niet, is dat gek?

Hij zoemt echt heel hoog in mijn oren. Straks dan prikt ie me nog lek.

Van bizziebizz…. van bizziebizzz…. van bizziebizzz… van bizziebizz..

Van bizziebizzz…van bizziebizz…

Van bizziebizz… bizzie, bizzie, bizzie, bizzz…

Er zit een mug in deze kamer; dat vind ik dus niet zo leuk.

Muggen houden veel van zoemen. Als ze prikken krijg je jeuk.

“Hou nou eens op!” zal ik hem vragen, dan is het z’n eigen schuld,

als hij mij gemeen blijft plagen, heeft ie straks een mensenbult.

Van bizziebizz…. enzovoort.

Als je in de bovenbouw zit en wat meer wil weten over muggen, kijk dan naar dit filmpje van NPO, behalve als je nogal gauw griezelt. In het filmpje wordt niet duidelijk gemaakt dat de Nederlandse mug over het algemeen niet levensgevaarlijk is.

Vlucht van de hommel/Flight of the bumblebee

OB-MB-BB-OBS-BBS-SG-ML

De vlucht van de hommel is een muziekstuk van Nikolaj Rimski-Korsakov (1844-1908) . Het is rond 1899/1900 geschreven. Eigenlijk was het bedoeld als een tussenmuziekje in de opera “De geschiedenis van Tsaar Saltan”. Het wordt gespeeld als de prins, die de hoofdpersoon in het verhaal is, verandert in een hommel, omdat een magische zwaan hem heeft opgedragen om in een insect te veranderen. Dan kan hij namelijk wegvliegen om zijn vader te bezoeken. Die vader weet niet dat hij nog leeft.

Eigenlijk wordt die opera niet meer zo vaak uitgevoerd, maar dat is wel anders met dit muziekstukje. Het is programmamuziek. Dat wil zeggen: muziek met een verhaaltje. Je hoort als het ware de zoemgeluiden van de hommel. Dat komt doordat er chromatiek gebruikt wordt. Chromatiek is muziek maken met halve tonen. Op toetsen speel je alle toetsen na elkaar. Zwarte en witte. Dat geeft zo’n zoemend geluid.

Over bijen en hommels

In het filmpje dat wij vonden, zie je trouwens geen hommel, maar een bij. Hommels zijn een soort grote bijen, maar ze hebben een soort wollig oranjegeel vachtje. Hun oogjes liggen precies op één lijn. Ze doen niet veel kwaad. Ze zoemen wat rond en verzamelen stuifmeel.

In tegenstelling tot bijen hebben ze geen voorraadje honing en bouwen ze geen raten. Ze bewaren maar een klein beetje nectar, dat ze op slechte dagen kunnen eten. Hommels maken dus geen honing.

Meer over Rimski-Korsakov

Rimski-Korsakov kwam uit Rusland. Hij was van adel en kreeg muzieklessen. Hij werd zeekadet. Dat is een soldaat op zee. Hij leerde de componist Balakirev kennen en die haalde hem over om muziek te gaan studeren. Rimski-Korsakov ging componeren. Hij heeft wel vijftien opera’s geschreven. Hij liet zich beïnvloeden door de Russiche sprookjes en volksverhalen.

Hij kreeg mooie banen. Hij had een paar componistenvrienden. Samen hadden ze een club die “Het machtige hoopje” heette. Hij gaf aan veel beroemde Russische componisten les, bijvoorbeeld aan Prokofjev. Hij bleef altijd studeren en daardoor bleef hij zich ontwikkelen. Rimski-Korsakov kon vooral heel goed de instrumenten kiezen die bij een muziekstuk pasten. Dat noem je “de orkestratie”.