MB-BB-ML

Hebben jullie thuis of op school bijzondere rituelen? Bijvoorbeeld rondom het Sinterklaasfeest , het Kerstfeest, oud en nieuw, de Ramadan, Holi Phagwa, Suikerfeest, het Paasfeest, verjaardagen, meester- en juffendag etc.?

In de podcast hieronder wordt uitgelegd wat een ritueel is. Later zal je merken dat bij sommige rituelen speciale muziek hoort.

We gaan het vandaag hebben over rituelen. Nou vraag jij vast: “Wat is een ritueel eigenlijk? ”

Het woord ritueel komt van het latijnse woord “ritus”. Dat betekende “godsdienstig gebruik” en ook wel “gebruik” in de algemene betekenis.

Godsdienstige gebruiken werden ook wel een ceremonie genoemd. Men denkt wel dat dat komt van de plaatsnaam Caere in Italië, waar Etruskische priesters riten uitvoerden.

Een ritueel is een vast gebruik, of een serie vaste gebruiken, of gewoonten die je als mens, of als groep mensen hebt. Zo’n gebruik, of serie gebruiken wordt vaak herhaald in precies dezelfde situatie.

Iedere zondag gaan mensen naar de kerk. Met Sint-Jan springen de kinderen van de Vrije School over het vuur. Elke Thanksgiving gaan mensen uit de V. S. naar hun familie, zeggen ze tegen elkaar waar ze dankbaar voor zijn en eten ze samen, vaak kalkoen.

Ieder jaar houden moslims in de 9e maand de Ramadan en ieder jaar hebben ze aan het einde van die tijd hun Suikerfeest.

Ieder jaar herdenken Christenen op een speciale manier de geboorte en het overlijden van Jezus.

Rituelen verbinden mensen met elkaar. Het is iets dat bij jullie clubje hoort. Het voelt als iets dat je samen deelt.

Er zijn veel godsdienstige rituelen. Sommige mensen gaan altijd op zondag naar de kerk, of ze bidden vijf keer per dag in de richting van Mekka. Ken je nog meer rituelen van gelovige mensen?

Ook niet gelovige mensen kunnen hun eigen rituelen hebben. Vaak hebben rituelen iets plechtigs. Je voelt vaak dat het om belangrijke dingen gaat. Misschien gaan jullie wel altijd met de hele familie op familieweekend in september, omdat jullie dat altijd al deden toen je overgrootmoeder nog leefde. Dat is dan jullie familieritueel.

Rituelen horen ook bij overgangen.

Trouwen is bijvoorbeeld zo’n overgangsritueel. Twee mensen kleden zich mooi aan, gaan naar een plek waar ze, in het bijzijn van hun vrienden en familie, ja tegen elkaar zeggen. Vaak geven ze elkaar een ring. Soms wordt een brud door haar man over de drempel van het huis gedragen. Sommige bruiden gooien hun bruidsboeket over hun schouder naar alle vrijgezelle meisjes. Het meisje dat het boeket vangt, zou volgens de overlevering de volgende bruid zijn.

Ook de komst van een kindje is een overgang. Daar horen dus ook rituelen bij. Als er een nieuw baby’tje is, eten we beschuit met muisjes.

Als iemand jarig is, maakt hij de overgang naar een nieuwe leeftijd. Dan feliciteer je hem. Dat gebeurt in de hele wereld. We zingen ook vaak voor een jarige job. We zingen: lang zal hij/zij leven. Dan wens je de jarige toe dat hij lang zal leven. In landen waar mensen rijk zijn, krijgen mensen vaak een taart met verjaardagskaarsjes. Die moet de jarige dan uitblazen. Dat is een ritueel. Misschien zeggen sommige oudere mensen tegen je: “Dat je maar een grote meid, of jongen mag worden…”

Rituelen hebben vaak te maken met tradities. Dat komt van het latijnse woord tradere, dat overleveren betekent. Bepaalde gebruiken worden van ouder op kind doorgegeven. Dat noemen we “overlevering.” Omdat rituelen en tradities vaak al vele jaren aan elkaar worden doorgegeven, zijn rituelen soms een beetje ouderwets. Maar soms ontstaan er ook nieuwe rituelen.

Tegenwoordig geven mensen die een kindje krijgen vaak een gender-reveal-party… zeg maar een feestje waarbij de ouders bekendmaken welk gender het kindje heeft.

Elke cultuur heeft zijn eigen rituelen. In Nederland vieren we Sinterklaas en in de Verenigde Stagen komt de kerstman. Voor Chinese mensen is het Chinese Nieuwjaar belangrijk en voor mensen die moslim zijn, is de Ramadan een belangrijk ritueel, met het Suikerfeest. Voor Christenen zijn de rituelen rondom Kerstmis erg belangrijk. Maar ook mensen die niet gelovig zijn, hebben vaak speciale kerstrituelen.

Soms nemen culturen rituelen van elkaar over. In Nederland was het heel lang niet gebruikelijk dat een man op zijn knieën ging om een meisje te vragen. Nu lijkt dat een normaal ritueel te zijn. Dat is door films komen overwaaien vanuit de V. S.

Bij rituelen horen vaak wensen. Denk nog maar eens aan die verjaardagstaart. Je blaast kaarsjes uit en je mag een wens doen, bijvoorbeeld.

Soms wens je iemand iets toe bij een ritueel. Bijvoorbeeld als je samen toost. Dan laten mensen hun glazen tegen elkaar klinken en ze zeggen: “Op je gezondheid!” Daar wordt mee bedoeld: Ik wens je toe dat je gezond mag blijven.

Tegenwoordig kunnen ook niet hele plechtige dingen een ritueel zijn.

Misschien past je oma wel elke donderdag op en lees je dan samen een boek. Dat is dan jullie ritueel.

Of jullie kijken WK’s of EK’s altijd met een vast groepje mensen. Dat is dan jullie gezamelijke ritueel.

Misschien begin je de dag op school met een gesprek in de kring. Er zijn heel veel rituelen. Soms horen ze bij een bepaalde groep of een bepaalde plek.

Misschien zing je in de klas wel altijd samen een lied, voordat je gaat eten.

Nou we het er toch over hebben.: er hoort vaak muziek bij een ritueel, maar niet altijd.

Rituelen zijn vaak fijn. Ze geven regelmaat en houvast. Je weet waar je op kan rekenen en je kan je er op verheugen. hoewel het vaste ritueel van 1 keer per jaar naar de tandarts gaan misschien minder leuk is.

Maar soms worden rituelen ook een beetje beklemmend. Dan kan je niet slapen omdat je vader niet thuis is en hij altijd voorleest voor het slapen gaan. Je moet er eigenlijk voor zorgen dat rituelen niet de baas worden… Dat je er niet buiten kan.

Hebben jullie thuis of op school bepaalde rituelen? Vind jij dat fijn, of juist niet?