Het West-Friese Volkslied, of toch niet?

MB-BB-BBS-ML

Je bent een West-Fries als je binnen de omringdijk geboren bent. Hoe schrijf je West-Friesland nou eigenlijk, Westfries of West-Fries? Volgens de officiële spelling heet de regio West-Friesland, de mensen die er wonen West-Friezen en is het bijvoeglijk naamwoord West-Fries. Dat is pas in 1996 de officiële spelling geworden. Daardoor zijn er nog steeds woorden in gebruik die anders gespeld zijn. Zoals: de Westfriese Omringdijk en het Westfries Genootschap.

In Corona-tijd hebben we bij Kzing een fotowedstrijd uitgeschreven. Wie de mooiste foto van Westfriesland maakte, kreeg een taart. Zo probeerden we mensen aan te moedigen lekker naar buiten te gaan, want dat mocht toen wel weer. Uiteindelijk kregen alle deelnemers een taart. Die mooie foto’s hebben we onder het lied gezet. Het lied wordt gezongen door juf Ellis en door Lara. Ze zongen het allebei thuis is, omdat de Covid maatregelen golden. Ellis heeft het thuis gemixt en het filmpje gemaakt. Herken je plekken?

Meerstemmig
Alleen de melodie beluisteren
De karaoke versie



Waar de golfjes kabb’len langs het IJsselmeer
hurken achter dijken vele dorpjes neer.
Daar ligt ons West-Friesland, ’t land van veld en wei,
waar de bollen groeien in een bonte rij.
Ja, daar wil ik wonen, land van sloot en riet.
Dat is ons West-Friesland, dat vergeet ik niet!

Waar de leeuwerik zijn schoonste zangen zingt,
waar des avonds zacht en teer het Ang’lus klinkt.
Dat is ons West-Friesland met zijn bonte vee,
waar de bollen bloeien als een lentefee.
Hier en daar een molen als een wachter staat.
Dat is ons West-Friesland, dat ik nooit verlaat!

Waar de winter alles hult in witte sneeuw,
waarin wiekend zacht en teer een zilvermeeuw.
Waar langs gladde banen jong West-Friesland zwiert
langs de kale (ook wel: dode) akker waar geen plant (ook wel: bloem) meer tiert.
In het schone schijnsel, mooier nog dan ooit.
Dat is ons West-Friesland, dat vergeet ik nooit!

Als men West-Friese mensen als groep beschrijft, wordt er gezegd dat ze er trots op zijn echt West-Fries te zijn. Je bent een West-Fries als je binnen de omringdijk geboren bent. Men beweert dat West-Friezen erg gesteld zijn op hun zelfstandigheid. Ze laten zich niks zeggen. Men zegt dat ze nuchter zijn, een klein beetje stug en niet erg praterig. Maar als ze je eenmaal mogen, zijn ze trouw en gezellig en kan je met hen lachen. Er valt natuurlijk veel te vertellen over de West-Friese volksaard… Herken jij deze eigenschappen bij West-Friese mensen?

Verwerkingsopdracht

Maak een foto, verhaal, gedicht of tekening over iets dat jij heel erg West-Fries vindt.

Info over de herkomst van het lied

Sommige mensen noemen dit lied wel “Het West-Friese volkslied”, maar er zijn meer liederen waar dat van beweerd wordt. Het is wel duidelijk dat het een lied is dat veel (oudere) West-Friezen kennen. Het werd veel gezongen op bruiloften bijvoorbeeld. Het lied is een loflied op West-Friesland. Dat betekent dat het vertelt hoe mooi West-Friesland is. En dat is natuurlijk ook zo 🙂

Eigenlijk is het een gedicht van de Duitse schrijfster Marthe Müller- Grählert, uit Zingst. Het ging niet over het Ijsselmeer maar over de Oostzee. Ze schreef van jongs af aan gedichten. Ze werd juf. In 1898 verhuisde ze naar Berlijn en werkte er bij een krant. Ze had heimwee naar haar thuisplaats. Daarom schreef ze dit gedicht. In 1911 verhuisde ze met haar man naar Japan. Na de Eerste Wereldoorlog keerde ze terug. Ze scheidde en werd arm. In 1924 verhuisde ze terug naar Zingst. Ze gaf poëzieavondjes en hield leesavonden. Maar rijk werd ze er niet van. Ze slaagde er steeds maar niet in om de auteursrechten voor haar gedicht te krijgen.

In Zúrich was er een dirigent die het op muziek zette als het Nordseewellenlied, of het Frisenlied. Het werd een wereldhit. In veel gebieden paste men de tekst aan: de Friezen, de Nederlanders en de Vlamingen zingen over de golven van de Noordzee, de Oost-Pruisen zingen over de golven van Haffes. In de Fassa-vallei, zingen ze het over welanden die met bloemen bedekt zijn.

In 1936 was het dan eindelijk zover. Marta en Simon ontvingen de rechten van het lied en de muziek. Maar Marta heeft er niet veel meer aan gehad.


Gummibeerlied

OB-MB-BB-BBS-Ml

Het gummibeerlied is een nummer dat uit Duitsland komt. Het is online razend populair geworden. het is een echte “oorwurm”, dat is een nummer dat in je hoofd blijft hangen. De componist van het lied komt ook uit Duitsland. Hij heet Christian Schneider.

Wil je het nummer spelen? Bekijk dan de synthesia, of kijk hieronder hoe wij het begin voor je hebben opgeschreven.

OB-MB-BB-BBS-ML  Het gummybeer lied van Christian Schneider. Je leert wat het is. Er is een link naar een synthesia en we hebben het genoteerd.

Hier vind je het liedje met de Nederlandse tekst

Over het nummer

Je kon het nummer het eerste horen in Hongarije. Het werd daar meteen een groot succes. Mensen downloadden het als beltoon.

Het lied gaat echt over het snoepje van Haribo in de vorm van een beer. Er werden allemaal video’s en memes bij gemaakt en je kon het nummer wereldwijd horen op YouTube en My Space. Nu is het in zeker 25 talen te horen. En gummibär, zoals het karakter eigenlijk heet, heeft zelfs een eigen YouTube kanaal.

Ze hebben dus een online karakter gemaakt van dat snoepje. Hij heeft een onderbroekje aan en witte sneakers. Er is een klein stukje van zijn oor afgesnoept. Dat snoepje is ook in Duitsland bedacht. Je zou het liedje ook een beetje dichterlijk op kunnen vatten. Wat zouden jouw goede eigenschappen zijn als je een gummybeertje was?

De Lorelei

MB-BB-BBS-ML

We gaan vandaag aan de slag met een oud Duits volkslied dat geschreven is naar aanleiding van een oud Duits volksverhaal, het verhaal over De Lorelei.

De karaoke versie van de Nederlandse vertaling. De melodie is iets aangepast, om de melodie niet te hoog te laten gaan.

Hieronder vind je links de Duitse tekst van het lied. Rechts vind je een vrije vertaling, die je op de melodie van de Lorelei kan zingen.

Ich weiß nicht, was soll es bedeuten
dass ich so traurig bin.
Ein Märchen aus uralten Zeiten
das kommt mir nicht aus dem Sinn.

Die Luft ist so kühl und es dunkelt
und ruhig fließt der Rhein.
Der Gipfel des Berges funkelt
im Abendsonnenschein

Die schönste Jungfrau sitzet
dort oben wunderbar
Ihr goldnes Geschmeide blitzet.
Sie kämmt ihr goldenes Haar.

Sie kämmt es mit goldenem Kamme
und singt ein Lied dabei.
Das hat eine wundersame
gewaltige Melodei

Den Schiffer, im kleinen Schiffe
ergreift es mit wildem Weh
Er schaut nicht die Felsenriffe.
Er schaut nur hinauf in die Höh.

Ich glaube, die Wellen verschlingen
am Ende noch Schiffer und Kahn.
Und das hat mit ihrem Singen
die Loreley getan.

Ik weet niet wat of het betekent,
ik voel me droevig en raar.
Een sprookje uit heel oude tijden,
spookt door mijn hoofd, eerlijk waar.

De lucht is zo koel; het wordt donker
en rustig kabbelt de Rijn.
De top van de berg die schittert
in avondzonneschijn.

En hoog op die berg, zit een jonkvrouw,
betoverend mooi als een fee.
Haar gouden gewaad, ja dat schittert.
Haar goudgelokt haar schittert mee.

Ze kamt met een kam die van goud is
en neuriet een liedje erbij.
Dat heeft een geweldige melodie,
het lied van de Lorelei.

Een schipper vaart langs in zijn scheepje.
Hij voelt wilde pijn in zijn hart.
Vergeet alle rotsen en riffen;
de Lorelei heeft hem verward.

‘k Ben bang voor de schuit en de schipper,
ze zullen waarschijnlijk vergaan.
En dat heeft met al haar gezangen
De Lorelei gedaan.

De Lorelei is een 132 meter hoge bergrots, die te vinden is langs de rivier de Rijn. De rots ligt ergens tussen Koblenz en Wiesbaden. Daar zijn veel schepen verongelukt. Dat komt doordat er een gevaarlijke stroming is.

Er bestaat een prachtig sprookje over de Lorelei. Maar luister eerst maar eens naar de muziek. Jullie horen hier de originele compositie.

De muziek van dit lied is gecomponeerd door Friedricht Silcher, uit Duitsland, in 1838. De tekst is al ouder, die is van de dichter Heinrich Heine. Later heeft de beroemde componist Franz Liszt er ook nog andere muziek op gemaakt, maar die laten we hier niet horen.

De naam Lorelei betekent “aantrekkelijk”. En dat was de Lorelei ook, in de Germaanse mythologie. Dat zijn alle verhalen die van oudsher in het oude Duitsland verteld werden.

Ooit leefden er veel waternimfen in het water van de Rijn, maar toen er meer mensen op de rivieroevers kwamen wonen en de rivier heel druk werd bevaren door vrachtboten en schepen, moesten de waternimfen verdrietig wegtrekken. Maar Lorelei kon haar rivier niet missen. Ze bleef. Vaak zat ze boven op de rots. Ze kamde daar haar prachtige gouden haren in het maanlicht en zong met haar wonderschone stem liedjes. Maar…. die liedjes hadden toverkracht! Schippers die haar liedjes hoorden, móesten wel naar die prachtige jonkvrouw kijken. En dan lette zo’n schipper niet op. Omdat er gevaarlijke maalstromen waren, verongelukte het schip dan.

In de Middeleeuwen stonden er prachtige kastelen langs de Rijn. De jonge ridder (een zoon van Palatinus) had zoveel gehoord over de Lorelei, dat hij besloot de rots te beklimmen. Hij wilde die waternimf wel eens zien. Maar ook hij werd behekst. De schildknaap wist zichzelf te redden en vertelde het verhaal aan zijn vader, de graaf. Die was woedend… en droeg zijn dienstknechten op de Lorelei te vangen en haar vanaf haar eigen rots in de rivier te smijten. Maar de Lorelei maakte de parelketting die ze om haar nek droeg los en gooide die in de rijn. Ze kwamen terug als golven in de vormen van paarden en daarop reed de nimf weg en is nooit meer door iemand gezien.

In de Griekse mythologie heb je ook verhalen over nimfen, maar die kwamen er vaak beter vanaf. Er wordt wel gezegd dat het verdwijnen van de waternimfen een metafoor is voor het verdwijnen van het geloof in natuurwezens. Dat kwam enerzijds doordat het Christendom opkwam en het geloven in zulke wezens verbood, maar ook omdat men meer leerde over de zee. Men dacht dus minder vaak dat mensen door monsters werden verzwolgen.