MB-BB

Soms zeggen mensen tegen je: “Doe eens normaal!” Je hoort ook wel eens: “Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg!” Maar wat is “normaal” nou eigenlijk?

Met normaal bedoelen mensen dat wat de meeste mensen doen, of dat wat de meeste mensen accepteren. Dat noem je wel “de norm”. Groepen mensen kunnen soms boos houden, als je anders doet dan wat de rest van de mensen als normaal beschouwt. Luister maar eens naar het volgende liedje:

Doe toch gewoon.

Doe eens normaal.

Pas je eens aan en doe hetzelfde,

net als wij allemaal.

Waarom vraag jij altijd om aandacht?

Iedereen heeft een verhaal.

Doe toch gewoon.

Doe eens normaal.

Doe toch gewoon.

Val niet zo uit de toon.

4 x en daarna komt het couplet weer terug

Normen zijn regels; gedragsregels. Het komt van het Latijnse woord “norma”. Het woord “norm” gebruikt men vaak samen met een ander woord: “normen en waarden.” Je zou kunnen zeggen “gedragsregels” en “afspraken over wat wij belangrijk vinden”.

Het gaat bij “normen” ook vaak om dingen die mensen als gewoonte hebben, omdat men ze belangrijk vindt. Het is “normaal” om iemand te groeten als je binnenkomt, bijvoorbeeld. Dat is een gewoonte. Dat is “normaal” gedrag; gedrag dat iedereen goed vindt. Andere woorden voor normaal zijn: gewoon en gangbaar.

Vaak heeft “normaal” dus te maken met “je houden aan de regels”. Soms is het duidelijk wat de regels precies zijn, maar soms moet je het een beetje raden, of leer je wat de regels zijn door naar andere mensen te kijken. Als je je gedraagt zoals anderen dat doen, is het meestal wel goed.

Maar… wat men op de ene plek op de wereld “normaal” vindt, kan men op een andere plek wel afkeuren.

• Wat in één land “dag zwaaien” betekent, kan in een andere cultuur wel een vies woord betekenen.
• Bij sommige families mag er worden gevloekt, andere families vinden dit geen normaal gedrag.
• In sommige culturen geven mannen en vrouwen elkaar een hand; in andere culturen vindt men dat niet netjes.

Wat mensen ergens normaal vinden, heeft dus vaak ook met hun eigen cultuur te maken. Cultuur is eigenlijk een soort pakketje van gebruiken, afspraken, meningen dat een groep mensen samen ontwikkeld heeft.

Als mensen afwijken van wat de meeste mensen vinden, wordt dat door sommige groepen niet erg gewaardeerd. Soms krijgen mensen dan met veel afkeuring te maken. Sommige mensen voelen het als kritiek op de afspraken. Andere mensen worden er bang van, als mensen anders doen of zijn. Het is ook niet leuk als iemand gewoon slaat of steelt. Er staat ook duidelijk in de wet dat dat niet mag.

Maar soms kan je er niks aan doen dat je afwijkt van wat het meeste voorkomt, oftewel van wat “normaal” lijkt. Soms worden mensen buitengesloten omdat ze wat zwaarder, lichter, roodharig zijn, gay zijn, een bepaalde huidskleur of een beperking hebben. Dat zijn allemaal dingen waar je niks aan kan doen. Het staat in de wet dat mensen daar niet op beoordeeld mogen worden, want daar kan je allemaal niks aan doen. Dat is discrimineren.

Het is niet zo aardig om tegen iemand te zeggen “Doe eens normaal”, ook al doen we dat bijna allemaal wel eens. Het is soms best lastig als andere mensen afwijken van de regels.

Je zou er ook anders naar kunnen kijken. Je zou ook kunnen denken “wat interessant”, die doet dat anders dan ik. Het is toch ook leuk dat we niet allemaal hetzelfde zijn?

Als je je aan iemand ergert omdat die persoon “niet normaal” doet, zou je ook eens kunnen vragen waarom iemand dat zo doet.

Word jij wel eens boos als iemand van de norm afwijkt? Wanneer?

Welke normen en waarden krijg jij van huis uit mee? Wat vinden jouw ouders belangrijk, als het gaat over je gedrag?

Wat wordt in jouw klas als “normaal gedrag” beschouwd? Is het voor jou makkelijk om “normaal” te zijn en te doen?

De karaokeversie van het liedje