De Zuiderzee

BB-ML

Tot 1931 had Nederland naast de Noordzee en de Waddenzee, nóg een echte zee: de Zuiderzee. . |Een deel van het water ligt er nog wel. Het is verdeeld in twee stukken; Het IJsselmeer en het Markermeer. Tegenwoordig is het geen echte zee meer.. het water is zoet en niet zout. Daardoor kan men er niet meer vissen.

Er zijn mooie vissersliederen gemaakt die met heimwee terugkijken naar de tijd dat de Zuiderzee nog echt een zee was.

Het lied van de Zuiderzee tekst: J. van Tol Muziek: L. Davids Gezongen door Louis Davids

De Zuiderzee is ingedijkt en spoedig is ze droog.
Ze hebben haar tenslotte klein gekregen.
Waar eens de ranke vissersscheepjes zeilden op de wind,
daar rammelt straks het Fordje langs de wegen.
En waar je gisteren scholletjes en nieuwe haring vond
brengt morgen de belastingman al dwangbevelen rond.


Waar eeuwen de ansjovis heeft gedarteld en gestoeid,
daar loeien dra de lodderige koeien.
Waar eens de blauwe golven wiegden met hun witte kruin,
zal binnenkort de pieterselie groeien.
De mens heeft de natuur getemd
en Japik, Aaj, en Teun,
die gaan ook knusjes stempelen voor de werkelozensteun


Zuiderzee, Zuiderzee,
oude, trouwe, blauwe zee;
je verdwijnt met je wel en wee
met je botters en je jollen.
Met je Harinkies en schollen
neem je straks ons hart ook mee
, Zuiderzee.


Het zeemansgraf gaat dicht, geen scheepje zal er meer vergaan,
beschaving heeft de overhand gekregen.
Geen visser zal verdrinken, hij wordt nou gevierendeeld
op onze onbewaakte overwegen.
Waar eens het lied der branding zong, vol grootse romantiek,
woont straks de orang pendak, en bedrijft daar de politiek.


Waar eens de veerboot stampte naar Enkhuizen en terug
en passagiers zich naar de reling richtten
en daar hun diepste innerlijk blootlegden voor elkeen
met moedeloze zeegroene gezichten..
Waar jaren voor Marconi toch de korte golf al liep,
daar sukkelt straks de eenmanstram
En heerst de Spaanse griep


Zuiderzee, Zuiderzee…
Oude, trouwe, blauwe zee
Je verdwijnt met je wel en wee.
Met je veerboot naar Stavoren
waar wij ons diner verloren
neem je straks ons hart ook mee
Zuiderzee

De Zuiderzeeballade, gezongen door Sylvain Poons en Oetze Verschoor

Opa, kijk ik vond op zolder,….. ´n foto van een ouwe boot….... Is dat nog van voor de polder, van die ouwe vissersvloot?

Jochie, dat is een gelukkie, ik was dat prentje jaren kwijt.´k Heb nu weer ´n heel klein stukkie, van die goeie ouwe tijd.

Daar is het water, daar is de haven, waar je altijd horen kon: ´We gaan aan boord´

De voerman laat er nu paarden draven en aan de horizon leit Emmeloord.

Eens ging de zee hier tekeer, maar die tijd komt niet weer; Zuiderzee heet nou IJsselmeer.

Een tractor gaat er nu greppels graven, ´k Zie tot de horizon geen schepen meer.

Kijk die jongeman ben ikke, ja ikke was de kapitein………. Hiero, en die grote dikke, ja, dat moet Malle Japie zijn.

Opa, en die blonde jongen, vooraan bij de fokkeschoot,Opa, zeg nou wat. Die jongen, is je ome, die is dood.

In ´t diepe water, ver van de haven, In die novembernacht, voor twintig jaar.

Door ´t brakke water is hij begraven, als ik nog even wacht, zien wij elkaar.

Toen ging de zee zo tekeer, in een razend verweer, ongestraft slaat niemand haar neer.

Nu jaren later hier paarden draven , zie ik de hand en macht van onze Heer.

Waar is het water, waar is de haven,wWaar je altijd horen kon: ´We gaan aan boord´?

De voerman laat er nu paarden draven en aan de horizon leit Emmeloord.

Eens ging de zee hier tekeer, maar die tijd komt niet weer,´t Water leit nu achter de dijk.

Waar eens de golven het land bedolven, golft nou een halmenzee, de oogst is rijp.

Dit is een smartlap uit 1959. Willy van Hemert schreef de tekst en Harry de Groot de muziek. Het werd gezongen door Sylvain Poons en Oetze Verschoor. Sylvain Poons was een grote naam. Hij was een zanger/acteur uit een Amsterdamse artiestenfamilie. Zijn vader was directeur van de Plantage Schouwburg en zijn moeder schreef toneelstukken. Hij trad op met grote namen zoals Louis Davids, heintje Davids, bob Scholte, Fien de la Mar etc.

De Zuiderzee, een zeemanslied gezongen door de Sunstreams Een groep die bestond van 1965-1995

Wanneer je eens komt aan de haven, dan staan daar de vissers bijeen
De mannen nog over gebleven uit jaren zo heel lang gelee.
Ze praten nog steeds over vroeger; de jaren van hun Zuiderzee.
Die zee maakt hen soms wel eens droevig, om wat hij met hun vrienden dee.

Refrein:
De Zuiderzee nam vele levens.
De Zuiderzee gaf veel terug.
De vissers kenden alle tekens
wanneer er storm opstak, zag men dat aan de lucht

Wanneer je eens komt aan de haven,
stap dan bij een visser aan boord.
Naar je naam zal hij meestal niet vragen,
maar hij neemt dan meestal het woord.
Zijn verhaal gaat nog steeds over vroeger
de jaren van zijn Zuiderzee;
die zee maakt hem soms wel eens droevig
om wat hij met zijn vrienden dee.

Waarom heeft men ervoor gezocht dat de Zuiderzee niet meer bestaat? Dat is een heel verhaal.

Ooit was er een binnenmeer in Nederland, het Aelmere. Jawel… daar komt de naam Almere vandaan. In de 13e eeuw kwamen er een aantal overstromingen en daardoor ontstond de Zuiderzee, die dus ook aan de binnenkant van Nederland was.

De Zuiderzee had ook echt zout water. Er zwommen ook echt vissen in die er nu niet meer voorkomen. Denk dan aan paling en ansjovis. Er werd daarom heel veel gevist en gevaren op de Zuiderzee. Visserij was in deze omgeving dan ook erg belangrijk. Vooral eind 19e eeuw.

De Zuiderzee was ook een gevaarlijke zee. Soms waren er erge overstromingen. Er kwamen vaak mensen om door die overstromingen en ook op zee overleden vaak mensen.

In 1916 was er een enorme stormvloed. Toen waren de mensen er klaar mee. Ze besloten om die Zuiderzee nou eens eindelijk af te sluiten. Daar werd al vanaf de 17e eeuw over gesproken. Ze gingen het plan dat meneer Cornelis Lely had bedacht uitvoeren: de Zuiderzeewerken.

Ze bouwden een enorme dijk om de zee. In 1932 werd de Afsluitdijk helemaal dicht gemaakt. En vanaf toen was de Zuiderzee geen zoute zee meer, maar een meer met zoet water.

Maar de Zuiderzee was groter dan het IJsselmeer en het Markermeer samen. Dat komt omdat er land drooggelegd werd: de polders: De Wieringermeerpolder, de Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Flevoland.

Het water dat buiten de Afsluitdijk ligt, wordt vanaf die tijd gerekend tot de Waddenzee.