Kuikens in de lente

MB-BB-ML

Deze lentemuziek is bijna 150 jaar geleden gemaakt door de Russische componist Modest Moessorgski. (1839-1881) Hij woonde in de 19e eeuw (de tijd van de Romantiek) in Rusland.

  • In het eerste filmpje hoor je de muziek van Modest met lenteplaatjes erbij.
  • In het tweede hoor je de muziek van Modest, maar dan gespeeld op een piano.
  • In het derde filmpje hoor je de muziek van Modest, maar je ziet hoe het echte schilderij van zijn vriend tot leven komt.

In 1874 ging Modest naar een tentoonstelling van zijn vriend, Victor Hartmann. Bij elk schilderij bedacht hij een muziekstuk voor op de piano. . De Schilderijententoonstelling is dus programmamuziek. Dat is muziek waar een verhaaltje bij hoort.

Het hele stuk met alle delen heet: De Schilderijententoonstelling. En dit deel heet: het ballet van de uit het ei komende kuikentjes. Het ballet van de uit het ei komende kuikentjes, is het 9e muziekstuk uit de Schilderijententoonstelling.

Modest bedacht bij elk schilderij een muziekstuk voor op de piano en ook ook nog een tussenstuk voor de wandelingen die hij van het ene naar het andere schilderij maakte: de promenades. Dat is steeds hetzelfde thema, alleen hoor je er in hoe hij het schilderij heeft gevonden. Zo’n thema dat terugkomt heet: een Leitmotiv.

Misschien is “De schilderijententoonstelling” wel het meest bekende werk van Moedest Moessorgksi. Eigenlijk werd het gecomponeerd voor piano, maar Ravel maakte er in de 20e eeuw een orkeststuk van. Dat horen wij vaak. De muziek is dus van Moessorgski, maar de orkestratie van Ravel. Trouwens, heel veel componisten hebben deze muziek voor orkest bewerkt, maar de versie van Ravel is het meest bekend.

Luister goed naar de muziek. Bekijk het schilderij dat erbij past.

Wat vind je van de muziek?

Welke versie van de muziek vind je het mooiste?

Wat vind je van het schilderij?

Maak een tekening, verhaal of gedicht over kuikens en stuur je werk naar ons toe! Wie weet, stellen we je werk wel tentoon in ons museum!

Over de componist

Modest Moessorgksi werd opgeleid om in het leger te gaan, maar hield veel meer van muziek. Hij componeerde pianomuziek, maar zijn muziek werd toen hij was overleden, door andere componisten bewerkt tot orkeststukken. Hij streefde naar een nationale Russische muziek.

Hij was lid van een groepje componisten die “Het Machtige Hoopje” genoemd werden. In die tijd vonden veel mensen hun eigen land en eigen cultuur het best en het meest belangrijk. Ook Moessorgski dacht er zo over. Hij probeerde echt Russische muziek te schrijven.

Moessorgski was een tijdje succesvol, maar later ging het bergafwaarts met hem. Hij raakte verslaafd aan alcohol en overleed hier al op 42 jarige leeftijd aan. Hij stief arm in Sint Petersburg.

Hieronder vind je de lijst met de andere muziekstukken uit de Schilderijententoonstelling.

  1. Promenade
  2. Gnomus: een notenkraker uitgesneden in de vorm van een gnoom met twee enorme kaken. Enge muziek, die uitbeeldt hoe de gnoom onhandig loopt.
  3. Promenade
  4. Het oude kasteel. Hier zingt ’s nachts een minstreel, die zichzelf begeleidt op de lier. Dat hoor je in de muziek terug. Ravel gebruikt hier een saxofoon voor. Dat instrument was in 1874 nog maar net ontdekt.
  5. Promenade
  6. Tuilerieën. Dat is een tuin in Frankrijk. Je hoort de kinderen spelen. Eerst de jongens, dan de meisjes. Je hoort iedereen kletsen.
  7. Bydlo. Dat is een Poolse ossenwagen.
  8. Promenade
  9. Ballet van de kuikentjes in de dop.
  10. Samuel goldenberg en Schmuÿle. Een ruzie tussen een rijke en een arme Poolse joodse meneer.
  11. Promenade
  12. Limoges, het marktplein. Je hoort marktvrouwen ruzie maken op het marktplein van Limoges.
  13. Catacomben. De catacomben van parijs. Donkere akkoorden.
  14. Met de doden in de taal van de dood. Dit is eigenlijk een stukje promenade, waarin de luisteraar nog nadenkt over het vorige schilderij. Het is een eerbetoon aan zijn vriend.
  15. De hut op kippenpoten. Baba Yaga. Dat is een Russisch sprookje over een heks die in een hut op kippenpoten woont. Ze lokt kinderen om ze op te eten.
  16. De grote poort van Kiev. Dit laat de trots van Rusland horen. Hartmann had deze poort ontworpen, maar die is nooit gebouwd.